Dzisiaj w czasach zjednoczonej Europy jesteśmy średniej wielkości państwem, liczącym około 40 milionów mieszkańców. Nasz kraj sąsiaduje z dwoma potęgami gospodarczymi: Niemcami i Rosją. I chociaż kraje te zawsze z nami graniczyły, to pozycja polityczna, gospodarcza, jak i terytorialna Polski zmieniała się na przedziale wieków. Jeszcze kilka wieków temu Rzeczypospolita posiadała znacznie większe znaczenie w ówczesnej Europie. Pomyśleć, że na wakacje nad Morzem Czarnym mogliśmy się wybrać wówczas przekraczając tylko jedną granicę, 
z Turcją… 

Słabość władzy wybieranej podczas elekcji, a nie dziedzicznego króla, przekupność szlachty wobec prowadzącej własną politykę magnaterii, wzrost potęgi Rosji i liczne wojny ze Szwecją, Turcją, Rosją oraz domowe np. z Kozakami na Ukrainie, doprowadziły do upadku potęgi Polski. Ostatni wielki triumf Polaków, tj. zwycięstwo nad Turkami pod Wiedniem, nie zmienił już nic. 

Nie znaczy to jednak, że sami Polacy nie podejmowali prób gruntownych reform swego państwa. Oświeceniowi publicyści wzywali do opamiętania, chcieli wzmocnienia władzy króla, likwidacji liberum veto i innych społeczno-politycznych reform. Nastroje te nasiliły się zwłaszcza po I rozbiorze Polski, kiedy powszechnie znanym stał się fakt, że od Polaków zależy bardzo niewiele. 

Dlatego wokół ostatniego króla Polski, Stanisława Augusta Poniatowskiego zawiązało się polityczne stronnictwo, dążące do głębokich reform. Dzięki światłości skupionych w nim umysłów, sprytowi i dogodnym terminom w kalendarzu, 3 maja 1791 roku udało się uchwalić niebywały na skalę światową akt prawny, regulujący system państwowy ówczesnej Rzeczypospolitej. Byliśmy pierwszym w Europie i drugim na świecie po Stanach Zjednoczonych, narodem, który stworzył tak doniosły akt. Znosił on liberum veto, konfederację i wolną elekcję. Dokonywał podziału władzy na prawodawczą, ustawodawczą i wykonawczą. Konstytucja była przełomowa lecz niekorzystna dla wielu warstw społecznych. Umniejszała znaczenie szlachty, ograniczała działania magnaterii, a przede wszystkim uwalniała Polskę spod wpływów politycznych Rosji. To było powodem, dla którego zawiązana została tzw. Konfederacja Targowicka, w wyniku której po 14 miesiącach obowiązywania Konstytucja 3 Maja została obalona, a wprowadzone przez nią zmiany anulowane.  I chociaż współczesny akt prawy zwany Konstytucją, różni się od jej pierwowzoru z 1791r., nadal jest to jeden z najważniejszych dokumentów regulujących prawo we wszystkich sferach naszego życia. 

Anna Zawadzka - Tyczkowska